Met twee Wat & Hoe-gidsen (Kosmos Uitgevers), een paar wandelschoenen en een grote tube zonnecrème factor 50 trok ik naar ‘het eiland van de eeuwige lente’. Madeira liet de panoramafunctie op mijn fototoestel overuren draaien met haar dramatische vulkaanlandschap, azuurblauwe bloemenlucht en bronzen zonsondergangen. Goed voor de romantiek, moeten ook Shakespeare en Hemingway gedacht hebben, want ook zij ontdekten Madeira. Op welke manier? Een van deze vijf!

1. Drink wijn

Toegegeven, ik zet mijn lippen liever aan een sprankelende vinho verde dan een karamellige madera, maar een proeverij bij Adegas de São Francisco kon niet ontbreken. Tijdens onze rondrit hadden we immers met de nodige ‘oh, wauw!’s uitgekeken op terrasvormige heuvels waar bananenbomen, Oost-Indische kers en – vooral – wijnranken welig tieren.

‘Jack, how agrees the devil and thee about thy soul that thou soldest him on Good Friday last for a cup of Madeira and a cold capon’s leg?’

William Shakespeare verwerkte madera in 1597 al in een dialoog van zijn toneelstuk Henry IV, daar hij zelf ook graag een glas dronk van de wijn die wereldwijd door Portugese zeevaarders verhandeld werd. In de 19e eeuw nam de Britse familie Blandy hier het roer over. Tijdens een rondleiding kruipt de geur van oude eik en satijnhout in onze neus en proeven we druivenrassen van droog tot zoet. Oók Malmsey, Shakespeare’s favoriet (de zoetebek!).

Adegas de São Francisco – Avenida Arriaga 28, Funchal

2. Verken Funchal te land en te water

Veelkleurige huizen met azulejos, bloemrijke balkonnetjes en mozaïekstraten die de restaurants aan elkaar rijgen: een wandeling door de Zona Velha (‘oude stad’) doet Latijns-Amerikaans aan. Wonderlijk ook, is de street door art-tour: sinds 2011 beschilderen artiesten er vervallen voordeuren om de stad te ‘openen’ voor kunst en cultuur. Nog zo’n bijzonder museum is het Museu de Arte Sacra, met 16e eeuwse Vlaamse (schilder)kunst, gefinancierd door de destijds lucratieve suikerhandel met Antwerpen.

Arte Portas Abertas – Zona Velha / Museu de Arte Sacra – Rua do Bispo 21, Funchal 

Niet alleen was Madeira de setting voor de verfilming van Moby-Dick, je kan hier ook zélf walvissen of dolfijnen spotten. Een van de boten die dagelijks uitvaart, is ‘piratenschip’ Santa Maria de Colombo. Deze replica van het vlaggenschip van Cristoffel Columbus (inclusief hond en papegaai) nam ons mee op de woelige wateren – kotszakjes klaar! – langs de ruwe rotskust. Ik kon alleen maar denken: not a pirate’s life for me!

Santa Maria de Colombo – Marina do Funchal

3. Eet vis

Als sardienen in een bus scheuren we naar het schilderachtige vissersdorpje Câmara de Lobos, waar vrolijke vissersboten ’s avonds uitvaren om espada – de lokale vis – te vangen. Die verse vangst krijg je op je bord in visrestaurant Vila do Peixe. We eten er lapas (gegrilde zeeslak) met bolo do caco (ongezien lekker streekbrood met lookboter – één regel in de Madeirese keuken: veel knoflook!) om daarna de dampende pot spaghetti met schaaldieren naar binnen te lepelen. En de wereld bestaat niet meer. Niet.

Vila do Peixe – Rua Dr. João Abel de Freitas, Câmara de Lobos

Espada or espetada, that’s the question! Hoewel espada ontieglijk lelijk, zwart en met grote ogen uit de netten komt, krijg je aan tafel een mooie witte vis geserveerd met geroosterde banaan (ja, die combinatie werkt!). Maar: bestel je daartegen espetada, dan eet je rundsvleesspies op een lauriertak. Dé plek om vis en fruit in te slaan? De overdekte boeren- en vissersmarkt in Funchal! Sappig seizoensfruit lonkt naar je, samen met de marktkramers, terwijl er in de vissershal espada en tonijn gefileerd wordt.

Mercado dos Lavradores – Largo dos Lavradores, Funchal 

4. Bewonder de bloemen

Stap je uit de kabelbaan die naar het bergdorpje Monte leidt, dan loop je meteen de beeldschone Monte Palace Tropical Garden in. Een fantasierijke, botanische wildernis met tropische planten, orchideeën, laurierbomen en dé bloem van Madeira, de ‘paradijsvogel’. Een koffie of lunch bij de nabijgelegen Greenhouse Coffee Roaster is de ideale afsluiter!

‘Down the mountain we skidded in the basket sled, the runners being wood, not steel as I had earlier recorded, to the fish market where we found big fresh 60 to 70 pound tuna and also bright-eyed fresh dorado.’

Ludiek weer beneden geraken doe je per toboggan, een rieten slee waarmee twee Madeiresen je kilometers bergafwaarts glijden. ‘One of the most exhilarating experiences in my life’, zei Ernest Hemingway mogelijk ironisch toen hij in 1954 in Madeira was, en ook zijn vrouw Mary Welsh schreef erover in haar memoires. Nadat ik mijn glas Poncha – een cocktail van brandewijn, honing en citroensap – achterover had geslagen, ging ik ervoor!

Monte Palace Tropical Garden – Caminho do Monte 174, Monte

5. Bewandel levada’s en vulkanen

Lord of the rings meets The sound of music: dat is Curral das Freiras, of de Nonnenvallei. Tijdens de afdaling vanaf Eira do Serrado – de bergketen die de nonnen beschermde tegen piraten –  voelen we ons Frodo op weg naar Mordor, want de mist blijft hier duister in de bergen hangen. Aangekomen bij het dorpskerkje in het dal kunnen we een luidkeelse ‘The hills are alive …’ maar amper onderdrukken en gunnen we onszelf dan maar een deugddoende slok lokale kastanjelikeur. Saúde!

Curral das Freiras / Eira do Serrado

Bochten zo scherp als een geslepen koksmes, aardkleurige lavalagen en torenhoge rotskliffen: Madeira is ruw, en dat merk je meer dan je lief is wanneer je vanop de Cabo Girão naar beneden kijkt, de hoogste klif van Europa. Op het glazen uitkijkplatform gaan alleen angstloze hartjes niet sneller kloppen. Iets rustiger is het in bergdorpje Ribeiro Frio (maar koud! regen!), wanneer we de mossige levada (irrigatiekanaal) afwandelen tot bij uitzichtpunt Balcões. Achteraf zijn de naarstig brandende houtkachel en fan-tas-tisch gegrilde forel uit de kleine kwekerij, alles wat we nodig hebben.

Cabo Girão / Ribeiro Frio